02/08/2010

ΑΥΤΟΡΓΑΝΩΣΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΙΚΑΡΙΑΣ


"Στο βάθος, πίσω από την ιδέα μιας κοινωνίας μείωσης της ανάπτυξης, ξαναβρίσκουμε ένα πολύ παλαιότερο πρόγραμμα, το πρόγραμμα μιας αυτόνομης κοινωνίας, μιας κοινωνίας που ορίζει η ίδια τους νόμους της και που δεν είναι ετεροδιευθυνόμενη από τους νόμους της αγοράς" Σερζ Λατούς.

Η περίπτωση της Ικαρίας στέκει ίσως ως ένα από τα τελευταία εναπομείναντα παραδείγματα μιας κοινωνίας που συναντά κανείς την παραδοσιακή αυτοργάνωση ζωντανή και σήμερα. Πολλά μπορούν να ειπωθούν για το πολιτικό καθεστώς εκεί καθώς και για τις επιλογές των κατοίκων πόσο μάλλον φέτος με τα γεγονότα που αφορούν την ελεύθερη οργανωμένη κατασκήνωση στη χαράδρα της Χάλαρης. Δεν θα θέλαμε να αναφερθούμε σε αυτά τα γεγονότα εδώ.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το μικρό, σχετικά ορεινό, χωριό Στάβλος. Εκεί εν μέσω καλοκαιριού διοργανώθηκε από την συνέλευση κατοίκων το ετήσιο πανηγύρι του χωριού. Αφού σίγησαν τα όργανα για λίγο, εκπρόσωπος της συνέλευσης του χωριού πήρε το μικρόφωνο και διάβασε στους καλεσμένους 2 φύλλα Α4 τα οποία είχαν συνταχθεί με εξαιρετική προσοχή. Μίλησε για την ανάγκη του χωριού να απομακρυνθεί από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες του δήμου που κάνει το χωριό να παρακαλάει για τα αυτονόητα, και να αυτοργανωθεί φροντίζοντας αυτό για τις ανάγκες του. Τα 7000 ευρώ του περυσινού πανηγυριού μας ενημέρωσε ότι πήγαν για την αγορά εξοπλισμού του ιατρικού κέντρου, τεχνικά έργα (φως, άσφαλτο κτλ), διάφορα μερεμέτια και ακόμα και ένα μικρό δάνειο για έναν συγχωριανό που είχε ανάγκη (Gramean Bank??). Όλα αυτά με ακρίβεια και στην πιο μικρή λεπτομέρεια. Με τον δικό τους τρόπο είπε καταφέρανε να κερδίσουν ανταγωνιστικότερες τιμές ακόμα και από τον διαγωνισμό του δημοσίου.

Αυτό που φαίνεται σημαντικό είναι η διάθεση των "συγχωριανών" να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους και να το κάνουν με αποτελεσματικότητα και ουσία με έναν τόσο χαρούμενο τρόπο, μια γιορτή! Μακρυά από τους νέους που ψυχεδελίζονται κατακλύζοντας τον Να, τον δήμο που προσπαθεί να ελέγξει τον όλο και περισσότερο απρόβλεπτο τουρισμό το πρόταγμα της αυτονομίας βρίσκει πρόσφορο έδαφος. Σίγουρα δεν είμαστε έτοιμοι να θέσουμε το παρόν παράδειγμα ως ολοκληρωμένο παράδειγμα αυτονομίας αλλά αν το παραθέσουμε με τις όλο και αυξανόμενες πρωτοβουλίες κατοίκων στην Αθήνα τότε ίσως υπάρχει κάτι με το οποίο μπορούμε να δουλέψουμε. 
Είναι αλήθεια ότι στην Ικαρία οι συνελεύσεις των κατοίκων έχουν περισσότερη σημασία για τις αποφάσεις του νησιού παρά το δημοτικό συμβούλιο (ακόμα και για την επέκταση του λιμανιού στον Εύδηλο), και ότι συμβαίνουν κατά κόρον. Αυτό είναι μια υποδομή αυτοργάνωσης. Σίγουρα ο Στάβλος βρίσκεται πολύ μακρυά από το να είναι μια κοινωνία που απέχει από τους νόμους της αγοράς, αλλά σε αυτή την άνοδο της μετριότητας και ασημαντότητας την οποία διανύουμε οποιαδήποτε προσπάθεια φαντασίωσης - ίσως και πραγματοποίησης- από-ανάπτυξης περνάει στο βάθος μέσα από την αυτοργάνωση και αυτοδιαχείριση. 

Είμαστε τυχεροί που οι παραδοσιακές κοινωνίες είχαν τέτοιου είδους δομές και ακόμα πιο τυχεροί που σε μερικά μέρη επιβίωσαν την λαίλαπα του μεταμοντερνισμού. Απλά, αυτές τις δομές πρέπει να τις επανεξετάσουμε προσεκτικά στον δρόμο προς την από-ανάπτυξη. 

Και ξέρουμε ότι κανένας άλλος δεν θα το κάνει αυτό εκτός από εμάς τους ίδιους...


8 comments:

  1. bery noice θείο!

    και το θέμα της κατασκήνωσης όμως πρέπει κάποια στιγμή να το βάλουμε κάτω. βράζει...

    ReplyDelete
  2. δεν ξέρω αν το θέμα της απο-ανάπτυξης περνά από την αυτοδιαχείριση ή την διεκδίκηση των ήδη υπαρχουσών δομών (και την ουσιαστική εκδημοκράτισή τους με απορρύθμιση και αποτελεσματικότητα)

    ..αλλά το παράδειγμα λάμπει!

    η Ικαρία έχει κάτι το διαφορετικό σε αυτά, ναι. Θυμάμαι βέβαια και 'ομάδες πολιτών' που αγανακτισμένοι ρίχνανε σκηνές -προσοχή: την επόμενη του 15Αύγουστου!- και φωνασκούσανε αδικαιολόγητα και αδιάκριτα, στον αντίποδα.

    Ωραία η καταγραφή εδώ σε κάθε περίπτωση. Ας σκεφτόμαστε και θυμόμαστε τα καλά!
    ..με ενδιαφέρον παρατηρώ την 'πολιτικοποίηση' του Blog εν μέσω θέρους-ούτως η άλλως πάντα ευαισθητοποιημένοι.
    ;)

    σε πλατείες και πανηγύρια καλό αντάμωμα

    >|>|<

    ReplyDelete
  3. είμαστε όλοι γκρούβαλοι ;-P

    ReplyDelete
  4. @ >|>|<

    φίλε ξύπνα!

    πάνω στον δρόμο που ανοίγουν τα "φρικιά" και οι μποέμ
    με τα free camping
    στρώνεται η άσφαλτος των εργολάβων!

    ReplyDelete
  5. thumbs up! Μόνο να επικροτήσω μπορώ αυτή την πρωτοβουλία και ας μην έχει το πολιτικο-θεωρητικό υπόβαθρο που θα μπορούσε να οδηγήσει την συγκεκριμένη και παρόμοιες πρωτοβουλίες σε πιο συνειδητοποιημένες κινήσεις-κινήματα ευρείας κλίμακας.
    Αυτονομία ή βαρ βαρ ότητα λοιπόν!

    ReplyDelete
  6. http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1195801

    ReplyDelete
  7. Είναι μεγάλη η κουβεντα γι'αυτό το νησί που ξεκινά φυσικά από την ιστορικότητα αλλά και την πολιτικοποίηση (νησί εξορίας κι αυτοεξορίας) που υπήρχε και ακόμα υπάρχει εκεί. Οι άνθρωποι εκεί είναι μυστήριοι και μουντρούχοι χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι κι αφιλόξενοι.
    Αρχικά να πιαστώ από την τελευταία εικόνα με τη σημαία: η Ικαρία πήρε την ανεξαρτησία της το 1912 και υπέγραψε την συνένωσή της με την Ελλάδα για 100 χρόνια (το ίδιο έκανε και η Κρήτη ακριβώς την ίδια χρονιά). Το 2012 λέτε να αυτονομηθεί από την Ελλάδα;
    Επιπλέον, η αυτο-οργάνωση δεν τυγχάνει να είναι απαραίτητα πολιτικού περιεχομένου. Τι εννοώ; Οι Καριώτες (όπως οι ίδιοι αυτοαπακαλούνται) έχουν να μάθει να ζουν μέσα από τα δύσκολα εντελώς μόνοι τους και σε πλήρη αλληλεγγύη μεταξύ τους γιατί αλλιώς θα πέθαιναν της πείνας αλλά και θα είχαν ήδη λεηλατηθεί από τους όποιους πειρατές είχαν θελήσει να τους κυριεύσουν. Τα κάνουν όλα μόνα τους: καλλιεργούν, φτιάχνουν κρασί, δεν τους λείπει τίποτα εκτός από τα χαρτικά που αγοράζουν από το σουπερμάρκετ. Έτσι και ζουν: με τα δικά τους μέσα και την πενιχρή αγροτική τους σύνταξη (για όσους είναι άνω των 55-60 χρονών).
    Εδώ να πούμε ότι υπάρχει, κατά τη δική μου άποψη, ο πιο σημαντικός ακτιβίστικος οργανισμός, το Αρχιπέλαγος, που κάνει φοβερή δουλειά σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος.
    Όσο για τους ελεύθερους κατασκηνωτές: πέρσι (2009) ήταν το αποκορύφωμα της "μαλακούρας" κάποιων λιγοστών αλλά ικανών για να τους σιχτιρίσει η ντόπια κοινωνία με διάφορα σοβαρά ή ασόβαρα προσχήματα με αποτέλεσμα φέτος (2010) να έχουν μείνει απειροελάχιστοι ελεύθεροι κατασκηνωτές σε σχέση με πέρσι. Η τουριστική σεζόν πλέον ήταν 20-25 μέρες σε σχέση με πέρσι που ήταν 40-45 και φυσικά γι'αυτό δε φταίνε οι κατασκηνωτές (σσ: στο νησί δεν υφίσταται οργανωμένο κάμπινγκ) αλλά φυσικά η κρίση που διέπει ολόκληρη την υφήλιο και φυσικά τη χώρα μας.
    Αυτά και επιφυλάσσομαι και για υπόλοιπα σχόλια...

    Π.

    ReplyDelete
  8. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα -και σωστή- η προσέγγιση της απο-ανάπτυξης και της Ικαρίας μέσα από αυτή τη θεωρία. Πράγματι η Ικαρία είναι ένα ενδιαφέρον και ελπιδοφόρο παράδειγμα που κι εμένα με γοητεύει.

    Εδώ έχω να προσθέσω προς την κατεύθυνση της αυτονομίας και λιγότερο της απο-ανάπτυξης την εμπειρία μου από ένα πρόσφατο και σύντομο ταξίδι στο Βελιγράδι:
    μία πόλη σε μία χώρα που έχει υποστεί άπειρα δεινά (βομβαρδισμοί ΝΑΤΟ, εμπάργκο, κλπ).
    Η συλλογική ψυχολογία που διαπνέεται από αισιοδοξία και αποφασιστικότητα για ζωή σε συνδυασμό με την παρακαταθήκη μιας πόλης γεμάτης με ελεύθερους χώρους, πάρκα και δημόσια ζωή, συντείνουν σε μία ολοζώντανη πόλη. Ότι έχουν καταφέρει ξέρουν ότι είναι χάρις στους ίδιους και κανένα εξωγενή παράγοντα, επιχορηγήσεις και τα συναφή.
    Το ποδήλατο, (μαζί με τα roller blades και τους skaters) είναι οι απόλυτοι κυρίαρχοι των πάρκων και όχι μόνο!

    Μην διστάσετε να πάτε και αν το κάνετε να μείνετε σε ένα πλωτό hostel μέσα στο πάρκο Usce!...

    ReplyDelete